Medieval Latin Philosophy

HUGOLINI DE URBE VETERI OESA

COMMENTARIUS IN QUATTUOR LIBROS
SENTENTIARUM

TOMUS PRIMUS

INDEX GENERALIS


PROLOGUS RECOLLECTORIS………………………………………………………………… 1

PRINCIPIUM PRIMUM SENTENTIARUM…………………………………………………….. 5
Quaestio: Utrum per se vita deus sit rationali spiritui perfecte ipsam habenti infinitum bonum?... 10
Primus articulus est declarativus terminorum, ex quibus deducuntur ele contrario corollaria... 12
Secundus articulus est responsivus ad quaestionem de bene esse creaturae rationalis…………… 18
Tertius articulus est comparativus de malo esse eiusdem creaturae contrarie opposito………….. 25
Quartus articulus est impugnativus de creaturae rationalis perfectionali bonitate ac de divini con-
cursus cum ipsa quantitate et libertate…………………………………………………………….. 32

PROLOGUS IN LIBROS SENTENTIARUM……………………………………………………. 47

Prima quaestio: Utrum omne theologicum verum sit perfectius ele contra quolibet vero per
aliam scientiam scibili?.................................................................................................................... 49
Primus articulus: Quid sit verum incomplexum?............................................................................. 51
Secundus articulus: Quid sit verum complexum seu quid sit significabile complexe et quid est
Totale obiectum, quod scitur vel creditur, an scilicet propositio scita, an complexe significatum?. 68
Tertius articulus: An omne verum complexe cognitum philosophice et theologice cognoscatur
perfectius per philosophiam quam per theologiam vel econtra?...................................................... 80
Quartus articulus: An omne verum sit infinite cognoscibile vel non, sed aliquod solum finite?.... 84
Quintus articulus: An omne verum ele cont verum, sic quod nullum est alio vero verius?........... 86
Sextus articulus: An omne verum sit unica veritate verum?............................................................ 89

Secunda quaestio: Utrumque omne theologicum verum solo assensus fidei teneatur, credatur vel
cognoscatur perfectiori notitia, quam sit fides?............................................................................... 91
Primus articulus ponit teologici assensus descriptionem, ex qua inferuntur quattuor corollaria…. 92
Secundus articulus ponit conclusiones……………………………………………………………. 95
Tertius articulus movet dubia et solvit…………………………………………………………….104

Tertia quaestio: Utrum ad eliciendum theologicum assensum sufficiat libertas viatoris?...............108
Primus articulus ponit distinctiones et conclusiones………………………………………………111
Secundus articulus movet tria dubia………………………………................................................ 114
Tertius articulus ponit conclusiones responsiva………………………………………………….. 118

Quarta quaestio: Numquid libertas habeat coefficientiam liberam respectu credere…………….. 124
Primus articulus ponit conclusiones……………………………………………………………… 125
Secundus articulus solvit Holkot rationes………………………………………………………... 131
Tertius articulus solvit quattuor dubia……………………………………………………………. 132

Quinta quaestio: Utrum sicut sola theologia speculativa ostendit viatori per se bonum, ita sola
theologia practica sit sibi necessaria ad idem bonum finaliter consequendum?............................. 135
Primus articulus tractat de notitia practica, quid sit, et respectu cuius dicitur, et per consequens
de theologia practica……………………………………………………………………………… 135
Secundus articulus: Quid est per se bonum, et an sola theologia illud ostendat viatori?................ 147
Tertius articulus: An theologia sufficienter erudiat ad consequendum illud bonum………………149



IN PRIMUM LIBRUM SENTENTIARUM PRIMA DISTINCTIO……………………………. 155

Prima quaestio: Utrum quaelibet fruitio sit quolibet usu essentialiter perfectior?.......................... 157
Primus articulus praemittit tria praeambula, ex quibus eliciuntur istorum actuum ‘frui’ et ‘uti’ de-
scriptiones………………………………………………………………………………………… 158
Secundus articulus inquirit eorundem specificas distinctiones, ubi etiam patet, an idem actus sit
usus et fruitio………………………………………………………………………………………163
Tertius articulus agit de comparatione volitionum incomplexarum et complexarum quoad esse es-
Sentialis perfectionis………………………………………………………………………………167
Quartus articulus: An sit dare actum voluntatis medium?............................................................... 171
Quintus articulus movet dubia et solvit…………………………………………………………... 182

Secunda quaestio: Utrum fruitio sit operatio solius voluntatis creatae?.......................................... 186
Prumus articulus: An volitio aliqua sit cognitio formaliter?........................................................... 188
Secundus articulus: An volitio quaelibet necessario praesupponat quandam aliam cognitionem
causaliter priorem et intellectivam?................................................................................................ 200
Tertius articulus: An quaelibet fruitio sit delectatio formaliter?.................................................... 208

Tertia quaestio: Utrum omni et sola perfectione infinite et per se amabili sit fruendum?............. 214
Primus articulus: An esse ele contr seu latitudo diligibilitatis incomplexae in rebus creatis
sequens valorem rei infinitae perfectionis sequatur valorem illum secundum nobilitatem essen-
tialem specificam vel secundum latitudinem individualem in illa specie?..................................... 217
Secundus articulus: An per se amabile sit aliquid, nisi sit per se bonum et econtrario ita, quod
sese sequantur per se amabilitas et per se bonitas?......................................................................... 221
Tertius articulus: An omne per se amabile sit infinite amabile et solum tale?................................ 228
Quartus articulus respondet ad quaestionem……………………………………………………... 230

Quarta quaestio: Utrum omni alio a deo sit propter deum aeque utendum?................................... 238
Primus articulus praemittit aliquas praeambulas conclusiones…………………………………... 240
Secundus articulus describit haec complexa: ‘viatorem se diligere’, ‘proximum diligere’, ‘se
Odire’ vel ‘ proximum odire’, et similiter hoc ‘beatum se diligere’, et de dilectione sui et de
dilectione dei, de dilectione proximi ponit conclusiones quinque……………………………….. 242
Tertius articulus: An homo teneatur plus diligere se, quam proximum?........................................ 255
Quartus articulus motis aliquibus dubiis respondet ad ipsa et ad supra positas rationes………… 262

Quinta quaestio: Utrum viso summo bono visione finita voluntas necessario fruatur?................. 265
Primus articulius: Quanta apparet divina perfectio evidenter sic scilicet, quod percipiatur tanta
esse?……………………………………………………………………………………………… 266
Secundus articulus: An ipsa, quantacumque percipiatur, et eius formalis perfectio sint naturali-
ter videnti necessitas antecedens ad delectari vel compiacere in creatura vidente?....................... 273
Tertius articulus: An videns deum possit ex se non diligere vel possit odire?............................... 281
Quartus articulus movet dubia plura et solvit……………………………………………………. 285

Sexta quaestio: Utrum visio divinae essentiae sit dilectione personarum eligibilior ac perfectior
vel potius econtra?.......................................................................................................................... 296
Primus articulus: Quid sit eligibilius ac perfectius: an deum videre, an deum diligere?............... 297
Secundus articulus: An possit essentia videri non visis personis ele contrario………………… 306
Tertius articulus: An possit essentia diligi non dilectis personis ele contrario?........................... 312
Quartus articulus: An una persona debeat vel possit recte vel licite plus diligi a creatura quam
alia?................................................................................................................................................. 318


INDICES PARTICULARES……………………………………………………………………... 335

Index auctorum citatorum………………………………………………………………………… 337
I. Scriptura sacra………………………………………………………………………….. 337
II. Scriptores………………………………………………………………………………. 338
III. Corpus Iuris Canonici………………………………………………………………….. 344
IV. Documenta ecclesiastica………………………………………………………………. 345
Index manuscriptorum…………………………………………………………………………… 345
Index nominum…………………………………………………………………………………... 346
Index locorum……………………………………………………………………………………. 349
Index rerum………………………………………………………………………………………. 350
































TOMUS SECUNDUS

INDEX GENERALIS


IN PRIMUM LIBRUM SENTENTIARUM
TERTIA DISTINCTIO………………………………………………………………………… 1

Prima quaestio: Utrum deum esse sit per se notum vel evidenter notum?.................................. 3
Primus articulus: Descriptio per se noti cum sua declaratione et quaestionis responsiva con-
clusio cum sua probatione et improbatione……………………………………………………. 4
Secundus articulus: An aliquid, quo melius esse vel cogitari non potest, est?............................ 12
Tertius articulus: Utrum ens, quo melius cogitari non potest, sit necessarie esse?..................... 25
Quartus articulus: Utrum id, quo nihilmelius cogitar ipotest, possit cogitari non esse?............. 48

Secunda quaestio: Utrum ex infinitate ac necessitate primi, id est dei, sequatur, quod esse
plures deos contradictionem includit?......................................................................................... 55
Primus articulus: Duae conclusiones praeambulae…………………………………………..... 55
Secundus articulus: Duae conclusiones circa suppositum…………………………………….. 58
Tertius articulus: Duae conclusiones de quaestio……………………………………………... 65

Tertia quaestio: Utrum aequalitas perfectionis essentialis inter creaturas attendatur penes lati-
tudines essentiarumin sua specie?............................................................................................... 72
Primus articulus: Quae sit perfectio simpliciter creaturae et quis gradus specificus et quid lati-
tudo in sua specie?....................................................................................................................... 73
Secundus articulus: Penes quid attendatur quantitas perfectionis?.............................................. 86
Tertius articulus: Quibus terminis terminantur quantitates perfectionum essentialium et quan-
tum et qualiter distant?................................................................................................................. 95
Quartus articulus: Quantum excedit perfectio unius speciei aliam?............................................ 111
Quintus articulus: Movenda sunt dubia et solvenda…………………………………………… 124


Quarta quaestio: Utrum in anima rationali partes imaginis creatae sint aequales?..................... 131
Primus articulus: An memoria, intellectus et voluntas sint quaedam potentiae realiter inhaerentes
animae per accidentia concreata et habitualia?........................................................................... 131
Secundus articulus: An partes imaginis creatae sint aequales?................................................... 149


A QUARTA DISTINCTIONE USQUE
AD SEPTIMAM DISTINCTIONEM…………………………………………………………. 157

Prima quaestio: Utrum deus sit ab aliquo producibilis?.............................................................. 159

Secunda quaestio: Utrum in Filio sit potentia generandi, id est producendo notitiam infiniutam
seu verbum?................................................................................................................................. 173




OCTAVA DISTINCTIO……………………………………………………………………..... 185

Unica quaestio: Utrum solus deus sit summe simplex?............................................................... 187Primus articulus: Probabiles propositiones et corollariae conclusiones ostendentes: Quid est
esse essentiam summe simplicem?.............................................................................................. 188
Secundus articulus: Movet dubia ad hoc et solvit……………………………………………… 196


NONA DISTINCTIO

Unica quaestio: Utrum generatio Filii dei mensueretur instanti aeternitatis?.............................. 203
Primus articulus: Qualiter aeternitas et instans aeternitatis se habent et qui sint, ac per hoc: An
quaestio sit concedendo?.............................................................................................................. 204
Secundus articulus: An Pater sit aliquo modo prior Filio?........................................................... 211


AD DECIMA DISTINCTIONE USQUE
AD DECIMAM TERTIAM DISTINCTIONEM

Unica quaestio: Utrum Pater et Filius uniformiter producano Spiritum Sanctum?...................... 215
Primum dubium: An Pater aliqua prioritate prius dicat Verbum quam producat amorem?......... 218
Secundum dubium: An Pater et Verbum uniformiter omnino principient Spiritum Sanctum?... 220
Tertium dubium: An sint unicum principium vel unus spirator vel spirans an non?................... 221
Quartum dubium: An processio Spiritus Sancti et generatio Filii distinguuntur?....................... 223


AD DECIMA QUARTA DISTINCTIONE USQUE
AD DECIMAM OCTAVAM DISTINCTIONEM…………………………………………….. 227

Prima quaestio: Utrumcaritas possit augeri per actus?................................................................ 229
Primum articulus: Quid sit caritas et ad quid requiratur?............................................................ 230
Secundus articulus: An ad caritatis augmentum cupiditas diminuatur?...................................... 236
Tertius articulus: Ponit dubia et solvit…………………………………………………………. 240

Secunda quaestio: Utrum sit possibile aliquem diligentem deum meritorie perdere caritatem
Infusam?...................................................................................................................................... 245
Primus articulus: Quid est voluntatem creatam invitam perdere A?........................................... 246
Secundus articulus: Quae sunt illae res, quas voluntas invita perdere potest?............................ 247
Tertius articulus: An sit aliquid, cuius amissio vel privatio reddat necessario voluntatem per-
Dentem iniustam, et quid sit illud, cuius positio necessario reddat eam iustam?....................... 250
Quartus articulus: Ponit dubia et solvit………………………………………………………… 251


AD UNDEVICESIMA DISTINCTIONE USQUE
AD TRICESIMAM DISTINCTIONEM………………………………………………………. 257

Prima quaestio: Utrum inter personas divinas sit dare summam perfectionis aequalitatem?...... 259
Primus articulus: Quattuor conclusiones circa identitatem vel distinctionem personarum……. 260
Secundus articulus: Responsio ad aliqua brevia dubia………………………………………… 263
Tertius articulus: Responsio ad quaestionem sub triplici proposizione……………………….. 266

Secunda quaestio: Utrumpersonae divinae se ipsis vel proprietatibus distinguantur…………. . 268
Primus articulus: Duae distinctiones de proprietate personali………………………………….. 268
Secundus articulus: Sex conclusiones de proprietate personali………………………………… 272
Tertius articulus: Responsio ad iam factas rationes contrarium………………………………… 277


A TRICESIMA PRIMA DISTINCTIONE USQUE
AD TRICESIMAM QUARTAM DISTINCTIONEM…………………………………………. 279

Unica quaestio: An maiorem unitatem denotet in divinis esse unus quam esse unum? vel: An
maior gradus unitati set indistinctionis denotetur per ly ‘unus’ quam per ly ‘unum’ vel scontra?.281
Primus articulus: Quinque propositiones de uno……………………………………………….. 282
Secundus articulus: Tres conclusiones de uno………………………………………………….. 284
Tertius articulus: Responsio ad quaestionen sub quattuor conclusionibus……………………... 290


TRICESIMA QUINTA DISTINCTIO…………………………………………………………. 293

Unica quaestio: Utrum divina essentia sit scognoscibilium omnium notitia perfectissima……. 295
Primus articulus: Quattuor conclusiones de quaestione………………………………………... 296
Secundus articulus: Movet dibium primar rationis af quaestionem……………………………. 300
Tertius articulus: Instat contra veritatem……………………………………………………….. 302
Quartus articulus: Respondet sub duplici dubio ad secundam rationem quaestionis…………... 305


TRICESIMA NONA DISTINCTIO……………………………………………………………. 309

Unica quaestio: Utrum deus possit plura scire quam sciat?.......................................................... 311


QUADRAGESIMA DISTINCTIO……………………………………………………………… 315

Prima quaestio: Utrum aliquod futurum sit evidenter a deo praescitum esse futurum?................ 317

Secunda quaestio: Utrum dei praescientia infallibilis sit cum cuiuslibet contingentia composi-
bilis?............................................................................................................................................... 324
Primus articulus: Terminorum declarationes……………………………………………………. 325
Secundus articulus: Quattuor conclusiones ad quaesitum………………………………………. 329

Tertia quaestio: Utrum sit possibile alicui facere de quolibet futuro ipsum non fore?.................. 334
Primus articulus: An necesse sit futura esse futura?...................................................................... 335
Secundus articulus: An praescientia dei sit causa, ut futura sint futura?....................................... 338
Tertius articulus: An deus possit facere futurum non fore?........................................................... 341

Quarta quaestio: Utrum deus de potentia absoluta possit revelare vel dicere suum seu per totum
aliquod integrum significatum revelatum significare et asserere falsum significatum?................ 346
Primus articulus: Quattuor conclusiones cum corollariis, ex quibus est responsio ad quaestio-
nem………………………………………………………………………………………………. 348
Secundus articulus: Tres conclusiones, quae tollunt triplicem modum respondendi aliquorum
modernorum……………………………………………………………………………………… 355

Quinta quaestio: Utrum creatura possit certificari sufficienter de aliqua revelatione de futuro
contingenter, quod est revelatio?.................................................................................................... 362
Primus articulus: An viator credens verbis Christi vel habens revelationem internam, ut pro-
pheta, vel audiens praedicari articulum ressurectionis, cuius voluntatem deus movet ad essen-
tiendum, possit certificari?.............................................................................................................. 362
Secundus articulus: Quomodo beati videntes in Verbo se semper fore beatos certificantur?........ 367
Tertius articulus: De assensu vel assertione animae Christi……………………………………... 370

Sexta quaestio: Utrum electorum numerus possit augeri?............................................................. 374



QUADRAGESIMA PRIMA DISTINCTIO…………………………………………………….. 379

Prima quaestio: Utrum praedestinationis electi causa et reprobationis praesciti causa sint eorum
aliqualiter fore ita, quod ideo deus praedestinat A, non quia opera ipsius A causant circa deum,
sed quia praecognoscit ipsum iuste operaturum finaliter, et ideo reprobat B, quia novit ipsum
cum obice gratiae decessurum?..................................................................................................... 381
Primus articulus: Descriptiones et declarationes quorundam terminorum……………………… 381
Secundus articulus: Sex conclusiones pro quaestio……………………………………………... 384

Secunda quaestio: Utrum quilibet reprobatus ex hoc praecise,quia a deo reprobatus, sit ad certum
gradum miseriae perpetuae repellendus?....................................................................................... 391
Primus articulus: De electorum coronatione, cuius causa est aeterna dei electio……………….. 393
Secundus articulus: An quilibet relictus seu reprobatus sit praecise ex hoc, quia reprobatus ad
Certum gradum perpetuae miseriae repellendus?.......................................................................... 395


QUADRAGESIMA SECUNDA DISTINCTIO………………………………………………… 403

Unica quaestio: Utrum dei omnipotentia omne possibile fieri possit facere?............................... 405
Primus articulus: Praemittam tres distinctiones…………………………………………………. 405
Secundus articulus: Ponam ad quaesitum quinque conclusiones………………………………... 408
Tertius articulus: An Adam non fuisse sit possibile fieri verum per divinam potentiam?............. 411


AD QUADRAGESIMA TERTIA DISTINCTIONE USQUE
AD QUADRAGESIMAM SEXTAM DISTINCTIONEM……………………………………… 431

Unica quaestio: Utrum deus possit facere infinitum in actu?......................................................... 433
Primus articulus: De quantitate discreta…………………………………………………………. 435
Secundus articulus: An scilicet deus possit facere infinitum nullo modo terminatum?................. 436
Tertius articulus: Contra conclusionem primam et rationes eius………………………………… 442


QUADRAGESIMA SEPTIMA DISTINCTIO………………………………………………….. 447

Unica quaestio: Utrum voluntas dei semper impleatur?................................................................. 449
Primus articulus: Tres distinctiones, ex quibus eliciuntur quattuor corollariae propositiones…... 449
Secundus articulus: Tres conclusiones de voluntate esecutoria…………………………………. 453

QUADRAGESIMA OCTAVA DISTINCTIO………………………………………………….. 457

Unica quaestio: Utrum quilibet viator utens libero arbitrio teneatur voluntatem suam divinae
in volito conformare, ide est volitiones libera set deliberatas elicere conformiter voluntati divi-
nae universaliter in omni volito, quod est sibi notum esse a deo volitum, conformare, id est
non difformiter velle?.................................................................................................................... 459
Primus articulus: De voluntate signi…………………………………………………………….. 460
Secundus articulus: De voluntate simplicis beneplaciti, cognita tamen qualiter velit…………... 460
Tertius articulus: Quattuor dubia eorumque solutio…………………………………………….. 464



INDICES PARTICULARES…………………………………………………………………… 467

Index auctorum citatorum………………………………………………………………………. 469
I. Scriptura sacra……………………………………………………………………….. 469
II. Scriptores……………………………………………………………………………. 470
III. Corpus Iuris Canonici……………………………………………………………….. 475
IV. Documenta ecclesiastica…………………………………………………………….. 476

Index manuscriptorum………………………………………………………………………….. 476
Index nominum…………………………………………………………………………………. 477
Index locorum…………………………………………………………………………………… 479
Index rerum……………………………………………………………………………………… 480







TOMUS III

INDEX GENERALIS



PRINCIPIUM SECUNDUM SENTENTIARUM………………………………………………. 1

Collatio…………………………………………………………………………………………… 3
Quaestio: Utrum dei velle omnem bonum effectum uniformi efficientia producat?...................... 5
Primus articulus: De infinitate perfectionali unius essentiae in se ad aliam in specie distinctam... 6
Secundus articulus: De dei efficientia respectu praeteriti et respectu futuri……………………… 12
Tertius articulus: De speciali motione divina quoad merita seu bona opera……………………… 17
Quartus articulus: De bene esse beati et de malo esse damnati…………………………………… 25










IN SECUNDUM LIBRUM SENTENTIARUM…………………………………………………. 31

PRIMA DISTINCTIO……………………………………………………………………………. 33

Prima Quaestio: Utrum deus sola voluntate sit libere et uniformiter omnium, quae fiunt, prima
causa efficiens?............................................................................................................................... 35
Primus articulus: Sunt quattuor praenotanda…………………………………………………….. 36
Secundus articulus: Ponendae sunt quattuor conclusiones………………………………………. 37
Tertius articulus: Videndum est, quae sit coefficientia generali set quae specialis, et ex hoc pate-
bit, an deus sit uniformis causa omnium, quae fiunt……………………………………………... 42


Secunda Quaestio: Utrum omne ens positivum praesens sit a primo principio effective?............. 49
Primus articulus: Quod principaliter quaeritur…………………………………………………… 50
Secundus articulus: An omne positivum, quando est praesens, necessario est praesens?.............. 53
Tertius articulus: An deus sit causa futuri quoad esse futurum?..................................................... 57
Quartus articulus: An possibilitas creandi creaturae creabilis sita b activa potentia creatoris?...... 60


Tertia Quaestio: Utrum voluntas dei sit respectu omnium, quae fiunt, necessitas antecedens?....... 64
Primus articulus: Quid sit necessitas antecedens?........................................................................... 64
Secundus articulus: Ponit quattuor conclusiones…………………………………………………. 66


Quarta Quaestio: Utrum deus potuit aliquam rem creare ab aeterno?............................................. 70
Primus articulus: Declarando terminos elicit sensum quaestionis………………………………... 71
Secundus articulus: Ostendit, in quo versatur difficultas quaestionis…………………………….. 74
Tertius articulus: Utrum aeternaliter fuit possibile deum creasse B essentiam absque initio dura-
tionis………………………………………………………………………………………………. 76
Quartus articulus: Respondet ad dubia et oppositas rationes……………………………………… 81


SECUNDA DISTINCTIO………………………………………………………………………… 87

Unica Quaestio: Utrum deus produxerit angelus actione indivisibili?............................................. 89
Primus articulus: An deus ad extra agat infinite?............................................................................. 89
Secundus articulus: An, quando deus agit, contingenter agit?......................................................... 93
Tertius articulus: An possit deus creaturam facere esse per instans tantum?................................... 97


TERTIA DISTINCTIO……………………………………………………………………………101

Unica Quaestio: Utrum omnis angelus fuerit creatus in gratia?...................................................... 103
Primus articulus: Qualiter de facto fuisset, an scilicet creati fuerint cum gratia, et quales et
quando peccaverunt mali?................................................................................................................104
Secundus articulus: Quid potuissent absque dono gratiae et absque speciali auxiliio dei?............. 109

QUARTA DISTINCTIO………………………………………………………………………… 113

Unica Quaestio: Utrum angeli potuerint suum casum praescire in primo instanti sui esse?......... 115
Primus articulus: An potuerint in primo instanti demereri libere ac etiam potuerint mereri?....... 115
Secundus articulus: An potuerint praescire suum casum futurum?............................................... 119


QUINTA DISTINCTIO…………………………………………………………………………. 125

Unica Quaestio: Utrum peccatum primi angeli fuerit odium dei? Vel sic: Utrum malus angelus
odiendo deum sic libere et tantum demeruerit, sic et quantum bonus dirigendo meruit?.............. 127
Primus articulus: Quale fuerit peccatum primi angeli et an unum?............................................... 127
Secundus articulus: An aeque libere, et etiam tantum demeruerit, quantum et quam libere alter
meruit?............................................................................................................................................ 132


SEXTA DISTINCTIO…………………………………………………………………………… 135

Unica Quaestio: Utrum angelus possit se mutare localiter in non tempore?.................................. 137
Primus articulus: De loco angeli seu de modo essendi in loco…………………………………... 137
Secundus articulus: An moveant se localiter?................................................................................ 139
Tertius articulus: An possit de caelo in terram mutari in instanti?................................................. 141


SEPTIMA DISTINCTIO………………………………………………………………………… 145

Unica Quaestio: Utrum daemones sic sint ostinati in malo, ut non possint habere aliquod bonum
velle? Vel sic: Utrum angelus obduratus possit elicere aliquod iustum velle?............................... 147
Primus articulus: De quesito ponit quattuor propositiones………………………………………. 148
Secundus articulus: Quid sit obstinatio damnati seu finalis obduratio?......................................... 151
Tertius articulus: Quid sit confirmatio beatorum et in quo consistat et a quo consistit causaliter. 154



AB OCTAVA DISTINCTIONE USQUE AD DECIMAM
PRIMAM DISTINCTIONEM…………………………………………………………………… 157

Unica Quaestio: Utrum angeli proficiant in merito?....................................................................... 159
Primus articulus: An scire possint cogitationes cordis cognitione non in Verbo seu quomodo
illa praesentia, quae subsunt libero arbitrio alterius, possint cognoscere?...................................... 160
Secundus articulus: Utrum angeli possint naturaliter cognoscere futura contingentia?.................. 169
Tertius articulus: Utrum unus angelus possit alteri naturaliter loqui?............................................. 178
Quartus articulus: Utrum boni angeli proficiant in merito?............................................................ 185



DECIMA SEXTA ET DECIMA SEPTIMA DISTINCTIO…………………………………….. 189

Prima Quaestio: Utrum animam intellectivam esse formam hominis sola fide teneatur?............. 191
Primus articulus: An in homine sit una sola forma substantialis?................................................. 192

Secundus articulus: An aeque probabile vel convincibile sit, quod intellectus est forma substan-
tialis hominis, sicut quod anima sensitiva est forma equi?........................................................... 199


Secunda Quaestio: Utrum aliqua creata volitio sit cognitio voliti extra?....................................... 204
Primus articulus: Est responsivus ad quaestionem………………………………………………. 207
Secundus articulus: Utrum in mente rationali recipiantur cognitiones rerum sensibilium?........... 213
Primus subarticulus: An sensatio sit in mente, id est in anima intellectivs dubiective?................ 214
Secundus subarticulus: Quales cognitiones habet mens de sensibilibus extra?.............................. 218
Tertius subarticulus: Utrum res creatae insensibilesintelligantur a nobis naturaliter?................... 229
Quartus subarticulus: Quid sit primum iobiectum intellectus nostri pro vita ista seu quid sit pri-
mo cognitum ab anima esistente in corpore?.................................................................................. 234
Tertius subarticulus: An rerum sensibilium numquam tamen sensatarum habeamus proprias
species?........................................................................................................................................... 239
Primus subarticulus: An dentur species vel similitudines vel imagines rerum extra in absentia
earum remanentes ab earum tamen sensationibus causatae?.......................................................... 239
Secundus subarticulus: Utrum sit ponendo species intentionalis in medio, ut quod albedo multi-
pliciter similitudinem suam per aerem usque ad potentiam?.......................................................... 245
Primus articulus interclusus: Videndum est illud quoad articulum istum……………………….. 245
Secundus articulus interclusus: An sint eiusdem speciei specialissimae cum obiecto?................. 247
Tertius articulus interclusus: Utrum inter res intentionales et reales sit aliqua differentia?.......... 249
Tertius subarticulus: Quae differentia sit inter sensationem quinque sensuum et intellectionem? 252
Quartus subarticulus: An rerum sensibilium numquam tamen sensatarum habeamus proprias
species?.......................................................................................................................................... 259
Quartus articulus: An intellectus vel anima sit causa activa intellectionis vel generaliter cuius-
libet cognitionis?............................................................................................................................ 264
Primus subarticulus: Aliqua sunt breviter notanda circa notitiam phantasticam………………... 265
Secundus subarticulus: Aliqua circa memoriam……………………………………………….... 268
Tertius subarticulus: Aliqua circa appetitum sensitivum………………………………………... 272
Quartus subarticulus: Quid sit verbum?......................................................................................... 276
Quintus articulus: Utrum anima vel intellectus sit causa activa intellectionis sive cuiuscumque
cognitionis?................................................................................................................................... 278



A VICESIMA PRIMA DISTINCTIONE USQUE AD
VICESIMAM TERTIAM DISTINCTIONEM…………………………………………………. 283

Unica Quaestio: Utrum primum peccatum Adae fuerit mortale?................................................. 285
Primus articulus: Quot et qualibus peccatis peccavit Eva, quae primo peccavit?........................ 285
Secundus articulus: De peccato Adae et de comparatione gravitatis inter eorum peccasse, ubi
est responsio ad quaestionem…………………………………………………………………… 290
Tertius articulus: An potuit peccare venialiter?............................................................................ 293



VICESIMA QUARTA DISTINCTIO…………………………………………………………... 295

Prima Quaestio: Utrum primus homo per arbitrium liberum, quod acceperat, sufficiebat vitare
peccatum?...................................................................................................................................... 297

Primus articulus: Ponit distinctiones et differentias liberi arbitrii simpliciter et liberi arbitrii
secundum quid; et loquitur nunc hic de libertate contingentiae…………………………………. 297
Secundus articulus: An arbitrium liberum secundum quid sufficiebat vitare peccatum?.............. 303

Secunda Quaestio: Utrum omne agere deliberare contra rectam rationem vel scienter, quod est
contra rectam rationem, vel post consilium de facendo vel non facendo, id est vel ut vult hoc
ipsum, quod est contra rectam rationem, sit culpa mortalis?......................................................... 306
Primus articulus: Unde dicitur veniale et quid mortale et unde…………………………………. 308
Secundus articulus: An idem veniale fiat mortale?........................................................................ 310
Tertius articulus: Numquid ex circumstantia veniale fiat mortale?................................................ 314
Quartus articulus: Numquid pro veniali malitia praecise sumpta debeatur poena aeterna?........... 316
Quintus articulus: De quaestio quaestionis………………………………………………………. 318

Tertia Quaestio: Utrum ignorantia sit peccatum…………………………………………………. 318
Primus articulus: Praemittit aliquas distinctiones……………………………………………….. 319
Secundus articulus: An ignorantia sit culpa?.................................................................................. 320
Tertius articulus: An aliquis peccet ex ignorantia, in quam non incidit ex culpa sua propria per-
sonali……………………………………………………………………………………………... 323
Quartus articulus: Movet dubia…………………………………………………………………... 325

Quarta Quaestio: Utrum pura omissio sit peccatum?…………………………………………….. 326
Primus articulus: De omettere demeritorio………………………………………………………. 327
Secundus articulus: Numquid pure omettere sit meritorium?........................................................ 331


VICESIMA QUINTA DISTINCTIO……………………………………………………………. 335

Prima Quaestio: Utrum cuiuslibet volitionis hominis viatoris deus sit deu divina voluntas sit
necessitas antecedens ita, quod libertas ad contradictionem non sit in aliquo viatore nisi in respectu
ad alias causas, non autem in respectu ad primam causam simpliciter?........................................ 337
Primus articulus: Impugnat opinionem Bradwardini in Summa sua dicentis, quod voluntas divi-
na est necessitas antecedens cuiuslibet effectus…………………………………………………. 337
Secundus articulus: Ponit quinque conclusiones ad quaesitum…………………………………. 345
Tertius articulus: Obicit et solvit………………………………………………………………… 346

Secunda Quaestio: Utrum voluntas creata sit causa productiva immediata quorum actuum libe-
rorum?…………………………………………………………………………………………… 348
Primus articulus: De principali quaestio………………………………………………………… 349
Secundus articulus: An voluntas viatoris habeat omnimodam libertatem respectu cuiuslibet
actus sui?........................................................................................................................................ 354

Tertia Quaestio: Utrum homo vel creatura rationalis in via per liberum arbitrium sufficiat tam
bene operari quam male operari sufficit per illud idem?............................................................... 357
Primus articulus: Per liberum arbitrium sufficiat quis bene operari…………………………….. 358
Secundus articulus: An per liberum arbitrium liberius agamus in bonis actibus quam in malis?. 366
Tertius articulus: Utrum homo per liberum arbitrium possit mereri primam gratiam?................. 378
Quartus articulus: Respondet ad quaesitum……………………………………………………... 384




VICESIMA SEXTA DISTINCTIO……………………………………………………………... 395

Unica Quaestio: Utrum viator possit dilectione finita ex puris naturalibus frui deo?................... 397
Primus articulus: Praemittit terminorum declarationes et duas distinctiones, et secundum ipsas
formantur tres regular, secundum quas ponuntur conclusiones…………………………………. 398
Secundus articulus: Ponit conclusiones ad quaestionem………………………………………… 406
Tertius articulus: Movet dubia et solvit………………………………………………………….. 412


VICESIMA SEPTIMA DISTINCTIO…………………………………………………………… 423
Prima Quaestio: Utrum cuiuslibet actus meritorii deus et voluntas et gratia sint iniformiter
causae effectivae?........................................................................................................................... 425
Primus articulus: Ostendit, quod actus meritorius est elicitus secundum inclinationem gratiae
habitualis et est ab eiusdem gratiae activitate productus………………………………………… 425
Secundus articulus: Actus meritorius est a deo gratiose iuvante conatum arbitrii immediate
effectus…………………………………………………………………………………………... 429

Secunda Quaestio: Utrum omnis actus meritorius A voluntatis et omnis actus demeritorius
eiusdem sit in potestate eius quoad totam latitudinem meriti vel demeriti?.................................. 455
Primus articulus: Praemittit intellectum quaestionis…………………………………………….. 456
Secundus articulus: Distinctio de hoc, quod est esse meritorium vel meritum………………….. 457
Tertius articulus: Continet conclusiones………………………………………………………… 459

Tertia Quaestio: Utrum maior gratia et maior conatus voluntatis efficiant proportionaliter actum
magis meritorium?.......................................................................................................................... 461
Primus articulus: Notando sunt quaedam previa ad quaestionem……………………………….. 461
Secundus articulus: Ponit ad quaesitum quattuor conclusiones et tria corollaria………………... 464
Tertius articulus: Obicit per auctoritates et solvit obiectiones…………………………………… 466


A TRICESIMA DISTINCTIONE USQUE AD TRICESIMAM
TERTIAM DISTINCTIONEM………………………………………………………………….. 469

Prima Quaestio: Utrum originale peccatum aliqua actuali culpa sit gravius?................................ 471
Primus articulus: Auctoritatibus ostendit peccatum originale esse……………………………… 472
Secundus articulus: An peccatum originale sit culpa vel poena?.................................................. 473

Secunda Quaestio: Utrum originale peccatum sit formaliter privatio iustitiae originalis?........... 479
Primus articulus: Ostendit, quid sit iustitia originalis et qualiter sit perdita et qualiter obligamur
ad eam et quis effectus ex privatione illius subsequitur………………………………………… 480
Secundus articulus: An sit privatio iustitiae originalis vel quid sit?............................................. 484


Tertia Quaestio: Utrum originale peccatum sit ad aeternam mortem imputabile voluntati?........ 490
Primum dubium: Qualiter contrahatur vel transfundatur peccatum originale?............................ 491
Secundum dubium: De imputabilitate originalis culpae………………………………………... 494
Tertium dubium: An in baptismo originale tollatur?................................................................... 496
Quartum dubium: An decedens in solo originali patietur perpetuo cruciatum?........................... 498



TRICESIMA QUINTA DISTINCTIO…………………………………………………………. 501

Unica Quaestio: Utrum omne malum culpae sit pura privatio?.................................................... 503
Primus articulus: Praemittit distinctiones quattuor……………………………………………… 505
Secundus articulus: Dat peccati descriptionem vel descriptiones………………………………. 507
Tertius articulus: Ponit ad quaesitum aliquas conclusiones…………………………………….. 510


TRICESIMA SEPTIMA QUAESTIO…………………………………………………………... 513

Unica Quaestio: Utrum actualis peccati per se deus est auctor?.................................................... 515
Primus articulus: An peccatum actuale, quod est per se peccatum, sit aliqua essentia?................ 515
Secundus articulus: An peccati actualis per se deus sit auctor?..................................................... 521
Tertius articulus: An deus faciat per se mentem peccare seu ingiuste agere, sicut facit per se
mentem iuste velle seu agere?........................................................................................................ 524


TRICESIMA OCTAVA DISTINCTIO…………………………………………………………. 529

Unica Quaestio: Utrum quaelibet culpa mortalis sit in se infinita malitia?................................... 531
Primus articulus: Penes quid attenditur quantitas actualis iniustitae mortalis?............................. 532
Secundus articulus: Penes quid attenditur privativa malitia culpae?............................................. 535


A QUADRAGESIMA SECUNDA DISTINCTIONE USQUE
AD QUADRAGESIMA QUARTAM DISTINCTIONEM…………………………………….. 541

Prima Quaestio: Utrum operari exterius reddat culpam voluntariam graviorem?........................ 543
Primus articulus: Agit de principali quaestio et ponit conclusiones respondendi Gregorii…….. 544
Secundus articulus: Respondet ad quaestionem et movet dubium et solvit…………………….. 548

Secunda Quaestio: Utrum quodlibet divinum beneficium aggravet voluntatis demeritum vel
peccatum?...................................................................................................................................... 554
Primus articulus: Praemissis distinctionibus de beneficio ponit de supposito sex propositiones,
per quas patet, quarum rerum collatio sit beneficii et quarum non……………………………... 554
Secundus articulus: Ponit conclusiones de quaestio…………………………………………….. 555
Tertius articulus: Movet duo dubia et solvit…………………………………………………….. 558


INDICES PARTICULARES…………………………………………………………………… 565

Index auctorum citatorum………………………………………………………………………. 567
I. Scriptura sacra………………………………………………………………………………. 567
II. Scriptores…………………………………………………………………………………… 570
III. Corpus Iuris Canonici……………………………………………………………………… 580
IV. Documenta ecclesiastica…………………………………………………………………… 581

Index manuscriptorum………………………………………………………………………….. 582
Index nominum…………………………………………………………………………………. 582
Index locorum…………………………………………………………………………………... 587
Index rerum……………………………………………………………………………………... 588
TOMUS QUARTUS

INDEX GENERALIS


PRINCIPIUM TERTIUM SENTENTIARUM

Quaestio: Utrum ex merito Christi infinito recepturi erant electi dona preveniente gratia
meliora…………………………………………………………………………………………… 1
Primus articulus: De infinitate essentiali specifica………………………………………………. 3
Secundus articulus: De eligibilitate esse ad bene esse gloriae, quod scilicet est eligibilius donum 6
Tertius articulus: De concursu dei ad actus bonos liberi arbitrii, an sit melior gratia preveniente.. 8
Quartus articulus: De coefficientia gratiae informantis…………………………………………… 20


IN TERTIUM LIBRUM SENTENTIARUM…………………………………………………….. 33

PRIMA DISTINCTIO…………………………………………………………………………….. 35

Unica Quaestio: Utrum idem Filius sit dei Filius et Virginia Filius?............................................... 37
Primus articulus: Ponit sex conclusiones pro regulis sumptas ex dictis beati Hieronymi, ex quibus
eliciuntur plures conclusiones corollariae………………………………………………………… 39
Secundus articulus: Ostendit, quid sit idioma et utriusque naturae, et qualiter intelligitur commu-
nicatio idiomatum et quid sit……………………………………………………………………… 54
Tertius articulus: Ponit quattuor conclusiones pro tertia parte quaestionis………………………. 62
Quartus articulus: Respondet ad quaesitum………………………………………………………. 65


DECIMA OCTAVA DISTINCTIO………………………………………………………………. 69

Prima quaestio: Utrum Christus, secundum quod viator, meruit de condigno electis vitam
aeternam………………………………………………………………………………………….. 71
Primus articulus: Cuius generis volitiones fuerunt in anima Christi?............................................ 72
Secundus articulus: An Christus meruit de condigno?................................................................... 75
Tertius articulus: An aeterna praedestinatio cadat sub merito Christi?.......................................... 80

Secunda quaestio: Utrum aliqua persona creata suffecerit satisfacere pro culpa mortali?............. 81
Primus articulus: An sola persona divina suffecerit satisfacere pro mortali…………………….. 82
Secundus articulus: Quae sunt beneficia electorum ex merito Christi…………………………... 84
Tertius articulus: An anima Christi habet gratiam infinitam?........................................................ 86
Quartus articulus: An anima Christi videndo Verbum videat in Verbo omnia contenta in eo
causaliter…………………………………………………………………………………………. 89


VICESIMA SEPTIMA DISTINCTIO…………………………………………………………… 93

Unica quaestio: Utrum praeceptum de dilectione dei possit implere viator carens caritate?.......... 95
Primus articulus: Praemittit quattuor praenotanda, ex quibus formantur tres regulae……………. 96
Secundus articulus: Ponit quattuor conclusiones iuxta sensum primae regulae………………….. 98
Tertius articulus: An conformiter secundae vel tertiae regulae diligere deum possit quis carens
caritate?............................................................................................................................................ 101
Quartus articulus: Respondet ad quaestionem…………………………………………………… 106


TRICESIMA QUARTA DISTINCTIO…………………………………………………………. 111

Unica quaestio: Utrum diligere inimicum timore poenae aeternae sit meritorium?...................... 113
Primus articulus: An teneamur ex praecepto diligere inimicum et an sit maioris meriti quam di-
ligere amicum?............................................................................................................................... 113
Secundus articulus: An diligere ex timore sit meritorium?........................................................... 118


TRICESIMA SEPTIMA DISTINCTIO…………………………………………………………. 123

Unica quaestio: Utrum omne vel aliquod divina lege prohibitum possit in casu ab homine licet
fieri?............................................................................................................................................... 125
Primus articulus: An omne peccatum ideo praecise est peccatum, quia prohibitum?................... 126
Secundus articulus: An omne divina lege prohibitum possit homo licite facere?......................... 127
Tertius articulus: An liceat in casibus dictis uccidere hominem?.................................................. 131


PRINCIPIUM QUARTUM SENTENTIARUM………………………………………………… 137

Quaestio: Utrum omnis meritoria sacramentorum susceptio sit electionis aetenae immediatus
effectus?......................................................................................................................................... 139
Primus articulus: De aeterna dei electione respectu futurorum effectuum……………………… 139
Secundus articulus: De bono gloriae correspondenter ad meritum et de malo miseriae………... 147
Tertius articulus: An sacramenti susceptio sit in praescito meritoria vitae aeternae?................... 152


IN QUARTUM LIBRUM SENTENTIARUM…………………………………………………. 165

PRIMA DISTINCTIO…………………………………………………………………………… 167

Unica quaestio: Utrum sacramenta novae legis efficiant ad suscipientis salutem?....................... 169
Primus articulus: De necessitate, utilitate vel efficacia ac de numero et institutione sacramen-
torum…………………………………………………………………………………………….. 169
Secundus articulus: De efficacia gratiae respectu actus meritorii………………………………. 176


A SECUNDA DISTINCTIONE USQUE AD SEPTIMAM
DISTINCTIONEM……………………………………………………………………………… 179

Prima quaestio: Utrum cuilibet rite suscipienti baptismum eius effectus aequaliter conferatur?. 181
Primus articulus: Praemittit tria praenotanda cum tribus conclusionibus………………………. 182
Secundus articulus: An cessante fictione illius, qui rite recepit caracterem, recipiat effectum
totalem per se baptismi?................................................................................................................ 186
Tertius articulus: An quaelibet persona teneatur baptizari?.......................................................... 189
Quartus articulus: An omnes rite baptizati recipiant aequaliter effectum baptismi?.................... 189
Quintus articulus: An sit culpa baptizari a malo sacerdote scienter?............................................ 191


Secunda quaestio: Utrum gratia baptismalis coefficiens ad actum conformiter conati voluntatis
sit melior suo effectu?................................................................................................................... 192
Primus articulus: Ostendit modum coefficientiae gratiae cum voluntatis conatu………………. 193
Secundus articulus: An gratia baptismalis absque causali efficientia dei sufficiat ad quamcumque
volitionem bonam?........................................................................................................................ 197
Tertius articulus: An bonum meriti sit melius, quam gratia baptismalis?..................................... 199


AB OCTAVA DISTINCTIONE USQUE AD DECIMAM
QUARTAM DISTINCTIONEM……………………………………………………………….. 203

Prima quaestio: Utrum substantia panis vere convertatur in substantiam carnis seu transsubstan-
tietur…………………………………………………………………………………………….. 205
Primus articulus: De modo annihilationis panis prima positio…………………………………. 205
Secundus articulus: De modo alio extremo, scilicet de versione rimanente essentia panis eadem
essentialiter…………………………………………………………………………………….... 209
Tertius articulus: Inter duas opiniones extremas ponit modum medium……………………….. 210

Secunda quaestio: Utrum corpus Christi sub speciebus, quae fuerunt pani set vini, realiter
continetur?.................................................................................................................................... 214
Primus articulus: An virtute divina idem corpus esse in diversis sitibus totaliter distinctis sit
possibile?...................................................................................................................................... 215
Secundus articulus: An motu corporis Christi incipiat Christus corporaliter vel sacramentaliter
esse sub speciebus illis?................................................................................................................ 216
Tertius articulus: An corpus Christi sub sacramento sit extensum?............................................. 217
Quartus articulus: An habere possit et habeat operationes, quas habet in caelo, id est consimiles
ut est in altari……………………………………………………………………………………. 222

Tertia quaestio: Utrum omne accidens panis, quod in ultimo instanti prolationis verborum erit
sine subiecto, possit tunc ab eisdem causis corrumpi, a quibus potuit in subiecto?..................... 224
Primus articulus: An omne accidens panis remaneat absque subiecto et quis est modus existen-
tiae………………………………………………………………………………………………. 225
Secundus articulus: An sita eque activa accidentia carentia subiecto?......................................... 227
Tertius articulus: An agens naturale possit producere accidens carens subiecto?........................ 228
Quartus articulus: Quando incipiat ibi esse corpus Christi, et quid demonstretur per ly “Hoc
est corpus meum”?........................................................................................................................ 230


A DECIMA QUARTA DISTINCTIONE USQUE
AD VICESIMAM TERTIAM DISTINCTIONEM…………………………………………….. 233

Prima quaestio: Utrum viatori mortaliter peccanti, scilicet post baptismum, sit poenitentia
necessaria ad salutem?.................................................................................................................. 235
Primus articulus: Exposito titulo ponit duas conclusiones……………………………………... 235
Secundus articulus: An quaecumque poenitudo sit sufficiens ad deletionem mortalis?.............. 237
Tertius articulus: Quid delet poenitentia……………………………………………………….. 242

Secunda quaestio: Utrum perdenti gratiam sit necessarium ad salutem confiteri proprio
sacerdoti?..................................................................................................................................... 244
Primus articulus: An poenitentia sacramentalis sit ex praecepto de iure naturae vel divino, et
consequenter: Quid site t qualiter obliget?.................................................................................. 244
Secundus articulus: Ad quid valet sacramentalis poenitentia seu confessio?............................. 250
Tertius articulus: Circa claves, quid sint et quis usus earum?..................................................... 252

Tertia quaestio: Utrum poenitentialis satisfactio, quae in gratia agitur, sit aeque meritoria
vitae aeternae, ac si non esset satisfactoria?................................................................................ 254
Primus articulus: De commensuratione proportionali meritorium et praemiorum……………. 255
Secundus articulus: An actus satisfactorius sit aeque meritorius?.............................................. 258
Tertius articulus: An per satisfactionem in mortali consumatam quis fiat liber a debito poenae
temporalis, et tunc in quibus proprie consistit satisfacere pro culpa?......................................... 261

Quarta quaestio: Utrum quilibet poenitentiali merito resurgat ad aequalem gratiam gratiae,
a qua cecidit?............................................................................................................................... 264
Primus articulus: De principali quaesito, et an omne peccare mortaliter sit peius, quam aliquod
meritum sit bonum?.................................................................................................................... 265
Secundus articulus: An beneficium iustificationis poenitentialis aggravet recidivationem in
culpam infinite?.......................................................................................................................... 270
Tertius articulus: An gravius peccet recidivans post poenitentiam, quam cadens ab innocentia 273


A VICESIMA SEPTIMA DISTINCTIONE USQUE
AD QUADRAGESIMAM SECUNDAM DISTINCTIONEM………………………………. 275

Prima quaestio: Utrum principale bonum matrimonii sit praecise tam bonum, quam mala
foret privatio eius?..................................................................................................................... 277
Primus articulus: Ponit distinctionem de esse debito et conclusiones………………………... 277
Secundus articulus: Respondet ad duas conclusiones Buchinkam………………………….... 283

Secunda quaestio: Utrum viatori per privari gratia sit magis male, quam per habere gratiam
foret sibi bene?.......................................................................................................................... 301
Primus articulus: An omne bonum debitum inesse creaturae possit fieri non debitum esse?.. 302
Secundus articulus: Respondet ad quaestionem sub duplici forma………………………….. 305
Tertius articulus: An privari gratia sit fugibilius et peius quoad esse carentiae, quam quoad
esse poenae vel econtra?........................................................................................................... 307

Tertia quaestio: Utrum quaelibet poena damni, quae est privatio gloriae, sit fugibilior quoad
esse carentiae, quam quoad esse poenae vel potius econtra?................................................... 310
Primus articulus: An omnis poena sensus sit quaelibet poena damni fugibilior quoad esse
poenae?..................................................................................................................................... 311
Secundus articulus: An privatio gloriae fugibilis sit magis fugibilis quoad esse carentiae
quam quoad esse poenae vel econtra?...................................................................................... 318
Tertius articulus: An quantum eligenda est aliqua res, tantum est fugibilis eius perfecta
privatio?.................................................................................................................................... 327

Quarta quaestio: Utrum aliquod miserum esse miseria, quae non est culpa, est praefugiendum
homini, quam non esse?............................................................................................................ 332
Primus articulus: Praemittit quinque notabilia pro intellectu quaestionis…………………… 338
Secundus articulus: Ponit conclusiones ad quaesitum……………………………………….. 340
Tertius articulus: Solvit rationes factas ad oppositum in principio quaestionis……………… 347

Quinta quaestio: Utrum sola privatio boni sit per se malum poenae?....................................... 351

Sexta quaestio: Utrum bonum meriti sit melius, quam bonum habituale, quod est iustitia seu
caritas infusa?............................................................................................................................ 357
Primus articulus: Praemissis conclusionibus improbat Alcot………………………………… 359
Secundus articulus: Respondet ad quaesitum………………………………………………… 362

Septima quaestio: Utrum viatoris actus gratifice elicitus sufficienter et praemiative tam in
via quam extra possit a deo non acceptari et non remunerari?.................................................. 365


A QUADRAGESIMA TERTIA DISTINCTIONE USQUE
AD QUINQUAGESIMA DISTINCTIONEM……………………………………………….. 371

Prima quaestio: Utrum deus pro peccato puniat infinite citra condignum?.............................. 373
Priumus articulus: Quod genus poenarum est peius e fugibilius inter ceteras poenas?............ 375
Secundus articulus: An aliqua poena damnati sit peior quolibet demerito?............................. 379
Tertius articulus: Qua poena deus puniat damnatos, id est quo genere poenae?...................... 380
Quartus articulus: An pro culpa temporali poena aeterna iuste infligatur?.............................. 390
Quintus articulus: An aliquis finitae intensionis cruciatus sufficiat ad condignum pro culpa
mortali?..................................................................................................................................... 394
Sextus articulus: An deus puniat punitione, qua de per se punit citra condignum, et an infini-
te citra?...................................................................................................................................... 397

Secunda quaestio: Utrum deus praemiet pro merito infinite ultra condignum?........................ 402
Primus articulus: De comparatione eligibilium et fugibilium duratione adiecta ac de estensi-
vo compensato bene esse et male esse……………………………………………………….. 404
Secundus articulus: Quibus modis deus praemiat ultra condignum?........................................ 416
Tertius articulus: Respondet ad quaesitum…………………………………………………… 419

Tertia quaestio: Utrum deus sic, id est non minus improportionaliter, puniat pro culpa, sicut
improportionaliter pro merito praemiat?................................................................................... 423
Primus articulus: An aliqua poena damnati sit peior quolibet demerito eius in via?................ 424
Secundus articulus: Quae sit peior et fugibilior poenarum damnati?....................................... 426
Tertius articulus: An praescitus meruit praemium aeternum, et an eligibilius sit homini deum
Clare videre, quam deum super omnia diligere?....................................................................... 429



DIVISIO ET EXPOSITIO LITTERALIS PROLOGI
SENTENTIARUM…………………………………………………………………………… 437

Prima particula………………………………………………………………………………... 439
Secunda particula……………………………………………………………………………... 442
Tertia particula………………………………………………………………………………... 443
Quarta particula………………………………………………………………………………. 444
Quinta particula………………………………………………………………………………. 445